قبله، جهتی است که کمترین مسیر بین ناظر و مسجدالحرام را روی سطح کروی زمین مشخص می‌کند. در منطقه ایران، جهت قبله تقریباً در راستای جنوب غربی است و به همین دلیل، معمولا زاویه بین راستای قبله را با جهت جنوب ذکر می‌کنند که به آن، زاویه انحراف گفته می شود. به علت گستردگی کشورمان، این زاویه در شهرهای مختلف، متفاوت است. کمترین آن در شمال غرب(حدود 15 درجه) و بیشترین آن در جنوب شرق ایران (حدود 75 درجه) است.

در دو روز از سال، شرایط خاصی پیش می‌آید که تمام ناظران روی زمین می‌توانند در یک زمان خاص، جهت قبله را تعیین کنند. در این دو روز خاص که 7 خرداد و 25 تیر است، خورشید بر مکه مکرمه عمود می‌تابد و در لحظه اذان ظهر به افق مکه، دقیقا در بالای سر مسجدالحرام دیده می‌شود، به همین دلیل هیچ سایه‌ای در این دو روز در شهر مکه تشکیل نمی‌شود. اما نکته مهم این پدیده این است که خورشید همانند پرچمی عمل می‌کند که عمود بر زمین خارج شده و اگر از هر جای زمین رو به خورشید بایستیم، عملا رو به قبله ایستاده‌ایم.

از آن‌جایی‌که نگاه کردن دقیق به خورشید دشوار است، برای تعیین جهت قبله می‌توان از یک شاخص که عمودی به زمین فرو رفته، استفاده کرد. در ساعت 13 و 48 دقیقه روز جمعه 7 خرداد (به وقت تهران) که لحظه اذان ظهر در مکه مکرمه است، جهت خلاف سایة شاخص در هر مکان، جهت قبله را نشان می‌دهد. بنابراین در این زمان کافی است میله‌ یا تکه‌چوبی را به صورت عمودی ثابت نگه دارید و به جهت سایه آن توجه کنید، در این صورت جهت قبله، خلاف سایه‌ شاخص خواهد بود.

البته اگر به هر دلیلی نتوانستید این کار را در تاریخ ذکر شده انجام دهید، نگران نباشید، چرا که یک یا دو روز اختلاف، تاثیر چندانی نخواهد داشت. ضمن آن‌که خورشید دوباره در تاریخ 25 تیرماه بر شهر مکه عمود می‌تابد و این فرصت دوباره مهیا می‌شود.